Deklaracja Nyéléni

27 lutego 2007 roku w Mali kilkudziesięciu reprezentantów i reprezentantek krajów działających na rzecz globalnej suwerenności żywnościowej podpisało wspólną deklarację. Jest to oficjalny dokument podsumowujący pierwsze międzynarodowe forum Nyéléni, które odbyło się w Afryce.

Deklaracja Nyéléni
27 lutego 2007
wioska Nyéléni, Sélingué, Mali

My, ponad pięciuset reprezentantów i reprezentantek z przeszło osiemdziesięciu krajów, przedstawiciele i przedstawicielki rolników i chłopów, tradycyjnych rybaków, ludów rdzennych, ludzi pozbawionych ziemi, pracowników wiejskich, migrantów, pasterzy, wspólnot leśnych, kobiet, młodzieży, konsumentów, organizacji oraz ruchów ekologicznych i miejskich, zebraliśmy się w wiosce Nyéléni w Sélingué (Mali), aby wzmocnić globalny ruch na rzecz suwerenności żywnościowej. Pracujemy nad tym dzień po dniu, mieszkając w domach zbudowanych zgodnie z miejscową tradycją i jedząc żywność wytworzoną i przygotowaną przez społeczność Sélingué. Dajemy naszemu wspólnemu przedsięwzięciu nazwę Nyéléni na cześć legendarnej malijskiej chłopki, która dobrze uprawiała ziemię i dobrze karmiła swoich ludzi – jest ona dla nas źródłem inspiracji.
Większość z nas jest producentami żywności i jesteśmy gotowi oraz zdolni, by wyżywić wszystkich ludzi na świecie, i taka jest nasza wola. Nasze dziedzictwo jako dostarczycieli pożywienia jest kluczowe dla przyszłości ludzkiej rasy. Należy tu podkreślić rolę kobiet i ludów rdzennych, które historycznie są twórcami zasobów wiedzy o żywności i rolnictwie, a pozostają niedocenione. Jednak to dziedzictwo i nasza zdolność do wytwarzania dobrego, zdrowego i obfitego pożywienia są obecnie zagrożone i podkopywane przez neoliberalizm oraz globalny kapitalizm. Suwerenność żywnościowa daje nam nadzieję i moc, by zachowywać, odzyskiwać i rozwijać naszą wiedzę oraz potencjał produkcji żywności.
Suwerenność żywnościowa to prawo ludzi do zdrowego i zgodnego z ich kulturą jedzenia produkowanego w oparciu o ekologiczne i zrównoważone metody, a także ich prawo do definiowania własnych systemów żywnościowych i rolnych. W centrum stawia aspiracje i potrzeby tych, którzy produkują, dystrybuują i konsumują żywność, a nie zapotrzebowanie rynków i korporacji. Zwolennicy suwerenności żywnościowej stają w obronie interesów przyszłych generacji, żądając uwzględnienia ich w debacie. Proponują strategie oporu i demontażu istniejącego handlu korporacyjnego i dyktatu żywieniowego oraz nowe kierunki dla systemów żywności, uprawy, pasterstwa i rybołówstwa tworzonych przez lokalnych producentów i konsumentów. Suwerenność żywnościowa daje priorytet gospodarkom lokalnym i narodowym oraz wzmacnia rolnictwo tworzone przez tradycyjne gospodarstwa wiejskie i rodzinne, rzemieślnicze rybołówstwo, pasterstwo wypasowe oraz produkcję, dystrybucję i konsumpcję żywności oparte na wartościach zrównoważonego rozwoju w zakresie ekologicznym, społecznym i ekonomicznym. Promuje uczciwy handel gwarantujący sprawiedliwy zysk dla wszystkich jego uczestników, jak również prawo konsumentów do kontrolowania własnego pożywienia. Przekazuje prawo do właściwego użytkowania i zarządzania ziemiami, terytoriami, wodami, nasionami, zwierzętami oraz bioróżnorodnością w ręce tych, którzy wytwarzają żywność – czyli w nasze ręce. Taka suwerenność zakłada nowy rodzaj relacji społecznych, wolny od ucisku i nierówności pomiędzy mężczyznami i kobietami, narodami, grupami rasowymi, klasami społecznymi i ekonomicznymi oraz pomiędzy pokoleniami.
W Nyéléni w trakcie licznych dyskusji i interakcji pogłębiamy nasze zbiorowe zrozumienie suwerenności żywnościowej i poznajemy realia walki poszczególnych ruchów członkowskich o odzyskanie autonomii i mocy sprawczej. Dziś lepiej rozumiemy, jakich narzędzi potrzebujemy, by zbudować jeden ruch i razem podążać ku wspólnej wizji.

O co walczymy?
O świat, w którym…
…wszystkie ludy, narody i państwa mogą określać własne systemy wytwarzania żywności oraz tworzyć politykę zapewniającą każdemu z nas odpowiednią, przystępną cenowo, zdrową i kulturowo adekwatną żywność dobrej jakości;
…uznaje się i respektuje prawa i rolę kobiet w produkcji żywności, dając im reprezentację na wszystkich etapach podejmowania decyzji;
…wszyscy ludzie w każdym z naszych krajów mogą żyć godnie, otrzymują za swoją pracę wynagrodzenie gwarantujące środki do życia i mają możliwość pozostania w swoich domach, jeśli taki jest ich wybór;
…suwerenność żywnościową uważa się za podstawowe prawo człowieka, uznane i wprowadzane w życie przez społeczności, ludy, państwa i organy międzynarodowe;
…jesteśmy w stanie zachować i zregenerować środowisko wiejskie, zasoby rybne, krajobrazy i tradycje żywieniowe bazujące na ekologicznie zrównoważonym zarządzaniu ziemią, glebą, wodą, morzami, nasionami, zwierzętami i innymi przejawami bioróżnorodności;
…uznajemy, respektujemy i cenimy różnorodność naszych tradycyjnych kultur, naszej wiedzy, żywności, języka oraz sposobów, w jakie się organizujemy i wyrażamy;
…dokonuje się prawdziwa, integralna reforma rolna, która gwarantuje chłopom pełne prawo do ziemi; ochrania i odbudowuje terytoria należące do ludności rdzennej; zapewnia wspólnotom rybackim dostęp do stref połowu i lokalnych ekosystemów oraz kontrolę nad nimi, honoruje prawo społeczności pasterskich do dostępu i kontroli nad pastwiskami i szlakami pasterskimi; zapewnia odpowiednią pracę i sprawiedliwe wynagrodzenie oraz prawa pracownicze dla wszystkich; zapewnia młodym ludziom przyszłość na wsi; uzdrawia wzajemne zależności między producentami a konsumentami; zapewnia wspólnotom przetrwanie, społeczną i ekonomiczną sprawiedliwość oraz stabilność ekologiczną; zapewnia szacunek dla lokalnej autonomii i zarządzania przy zachowaniu równych praw dla kobiet i mężczyzn oraz gwarantuje prawo do ziemi oraz samookreślenia dla wszystkich ludów;
…w pokoju i sprawiedliwie dzielimy nasze ziemie i terytoria między naszymi ludźmi, wspólnotami wiejskimi, rdzennymi, rybackimi, pasterskimi i innymi;
…w przypadku naturalnych czy wywołanych przez człowieka katastrof oraz w sytuacjach podnoszenia się po konflikcie suwerenność żywnościowa działa jak ubezpieczenie, wzmacnia lokalne wysiłki odbudowy i zmniejsza negatywne skutki …wiemy, że pokrzywdzone społeczności nie są bezradne oraz że silna lokalna organizacja samopomocy jest kluczem do odbudowy;
…ochrania się moc sprawczą ludności w zakresie materialnego, naturalnego i duchowego dziedzictwa;
…wszystkie ludy mają prawo bronić swoich terytoriów przed działalnością międzynarodowych korporacji.

Przeciwko czemu walczymy?
Przeciwko:
– imperializmowi, neoliberalizmowi, neokolonializmowi i patriarchatowi oraz wszystkim systemom, które zubażają życie, zasoby i ekosystemy; ośrodkom promującym powyższe systemy, międzynarodowym instytucjom finansowym, Światowej Organizacji Handlu, umowom o wolnym handlu, transnarodowym korporacjom i rządom działającym na szkodę swojej ludności;
– dumpingowi cen żywności poniżej kosztu produkcji w globalnej ekonomii;
– dominacji nad naszą żywnością i systemami jej produkcji przez korporacje, które stawiają zysk ponad ludźmi, zdrowiem i środowiskiem naturalnym;
– technologiom i praktykom, które podkopują naszą zdolność do produkowania żywności w przyszłości, niszczą środowisko naturalne i zagrażają naszemu zdrowiu – zaliczają się do nich uprawy i zwierzęta modyfikowane genetycznie oraz technologie sterylizacji nasion, przemysłowe akwakultury i szkodliwe praktyki w rybołówstwie, tak zwana „biała rewolucja” w praktykach przemysłu mlecznego, „stara” i „nowa” zielona rewolucja oraz „zielone pustynie” monokultur przemysłu biopaliwowego czy innych plantacji;
– prywatyzacji i utowarowieniu żywności, podstawowych usług publicznych, wiedzy, ziemi, wody, nasion, zwierząt i naszego dziedzictwa naturalnego;
– wojnom, konfliktom, okupacjom, blokadom ekonomicznym, głodowi, przymusowym przesiedleniom ludzi i konfiskacie ich ziem oraz wszystkim siłom i rządom, które powodują i podtrzymują te zjawiska;
– programom odbudowy po katastrofach i konfliktach, które niszczą nasze środowisko i potencjał;
– kryminalizacji tych, którzy walczą w obronie naszych praw;
– pomocy żywnościowej, która tuszuje praktyki dumpingowe, wprowadza GMO w lokalne środowisko i systemy żywności oraz tworzy nowe wzorce kolonialne;
– umiędzynarodowieniu i globalizacji paternalistycznych i patriarchalnych wartości, które marginalizują kobiety oraz różnorodne wspólnoty rdzenne, wiejskie, pasterskie i rybackie na całym świecie.

Co możemy i zamierzamy z tym zrobić?
Podobnie jak teraz, kiedy pracujemy z lokalną społecznością w Sélingué, by utworzyć wspólną przestrzeń wokół Nyéléni, jesteśmy oddani budowie wspólnotowego ruchu poprzez zawieranie sojuszy, wspieranie się nawzajem w walce i rozszerzanie naszej solidarności, siły i kreatywności na ludzi z całego świata, dla których ważna jest suwerenność żywnościowa. Każda walka w tej sprawie w każdej części świata jest naszą wspólną walką.
Ustanowiliśmy szereg kolektywnych przedsięwzięć służących dzieleniu się naszą wizją suwerenności żywnościowej ze wszystkimi ludźmi na świecie – są one sformułowane w dokumencie podsumowującym. Będziemy wprowadzać te ustalenia w naszych regionach i lokalnych środowiskach oraz ruchach, wspólnie i solidarnie z innymi ruchami. Będziemy się dzielić naszą wizją i planem działania na rzecz suwerenności żywnościowej z innymi, którzy nie są w stanie być tutaj z nami, tak aby duch Nyéléni rozprzestrzenił się na cały świat i stał się potężną siłą zapewniającą rzeczywistą suwerenność żywnościową wszystkim ludziom na świecie.
Na koniec przekazujemy nasze bezwarunkowe i niezachwiane poparcie dla ruchów chłopskich w Mali w ich dążeniach, by ich postulaty stały się rzeczywistością – tu, w Mali, a następnie w całej Afryce.
Czas na suwerenność żywnościową!

Treść deklaracji pochodzi ze strony Ruchu Suwerenności Żywnościowej Nyéléni Polska